Στη διεθνή
βιβλιογραφία, η έννοια της στρατηγικής αντιπροσωπεύει ποικίλους ορισμούς. Κατά
ένα πρώτο ορισμό στρατηγική είναι ο καθορισμός βασικών μακροπρόθεσμων στόχων σε
συνδυασμό με την υιοθέτηση μιας σειράς ενεργειών σε σχέση με τα αναγκαία μέσα,
για την πραγματοποίηση των στόχων αυτών. Υπό αυτή την έννοια αντιμετωπίζει τη
στρατηγική ο Alfred Chandler, ενώ υπό αυτή την έννοια ορίζει τη στρατηγική και ο Andrews, λέγοντας ότι η στρατηγική συνιστά
τη διαμόρφωση αποστολής, στόχων και πολιτικών για την επίτευξή τους, κατά τρόπο
τέτοιο που να καθορίζεται με σαφήνεια η έκταση της επιχειρηματικής
δραστηριότητας της επιχείρησης και η ταυτότητά της.
Ο Ansoff διατύπωσε το παρακάτω ορισμό για την έννοια
της στρατηγικής αναφέροντας ότι αποτελεί μια κοινή γραμμή μεταξύ των
δραστηριοτήτων μιας επιχείρησης, των προϊόντων και των αγορών του, που
καθορίζουν τη φύση της επιχειρηματικής δραστηριότητας στο παρελθόν , το παρόν
και το μέλλον,
Οι Schendel και Hofer, ορίζοντας τη στρατηγική αναφέρουν
ότι συνιστά την αντιστοίχηση μιας επιχείρησης μεταξύ εσωτερικών πόρων και
δυνατοτήτων και των ευκαιριών και κινδύνων που δημιουργούνται στο εξωτερικό
περιβάλλον.
Προσδιορίζοντας
την έννοια της στρατηγικής με βάση τους
παραπάνω ορισμούς θα καταλήγαμε στο ότι η διαμόρφωση στρατηγικής
καθορίζει τον τρόπο που θα επιτευχθούν οι στόχοι με βάση τους διαθέσιμους
πόρους και συνθήκες. Δηλαδή κατά ένα τρόπο η στρατηγική συνιστά το μέσο για την
επίτευξη στόχων.
Υπό αυτή
την έννοια η διαμόρφωση στρατηγικής
περιλαμβάνει τα παρακάτω στάδια:
1. Διαμόρφωση, 2. Υλοποίηση, 3.
Αξιολόγηση και Έλεγχο
Η στρατηγική είναι απαραίτητη
Η
διαμόρφωση στρατηγικής είναι απαραίτητη, γιατί δίνει κατευθύνσεις.
Κάθε
επιχείρηση διατυπώνει αποστολή και όραμα, προσδιορίζοντας το ΠΟΥ θέλει να
βρεθεί στο μέλλον. Υπό την έννοια αυτή η διαμόρφωση στρατηγικής έρχεται να
απαντήσει στο ΠΩΣ. Για το λόγο αυτό, η διαμόρφωση στρατηγικής είναι απαραίτητη
σε κάθε επιχείρηση, κάθε οργανισμό, δημόσιο ή μη, κερδοσκοπικό ή μη
κερδοσκοπικό, σε ένα πολιτικό κόμμα ή σε ένα κράτος.
Στο πλαίσιο
της επιχειρηματικής δραστηριότητας, μόνο με μια σαφώς διαμορφωμένη στρατηγική,
η επιχείρηση μπορεί να λάβει συνεπείς αποφάσεις σε σχέση με τους στόχους της, να
εξασφαλίσει την απαραίτητη εσωτερική συνοχή, να θέσει κατευθύνσεις, να
συγκεντρώσει την προσπάθεια, να διαμορφώσει βιώσιμο ανταγωνιστικό πλεονέκτημα,
μειώνοντας την αβεβαιότητα και τον κίνδυνο.
Η διαμόρφωση λοιπόν στρατηγικής,
είναι απαραίτητη γιατί:
1. Η στρατηγική μας επιτρέπει να
διαμορφώσουμε ένα βιώσιμο ανταγωνιστικό
πλεονέκτημα
2.Κατευθύνει την επιχειρηματική
δράση και τη θέση της επιχείρησης
απέναντι στον ανταγωνισμό
3.Μειώνει την αβεβαιότητα
4.Συγκεντρώνει την προσπάθεια και
συντονίζει τη δράση
5.Υποστηρίζει τη λήψη ομοιόμορφων
αποφάσεων
Ο διευρυμένος ρόλος της στρατηγικής
Η στρατηγική είναι σχέδιο και
διαδικασία
Η
στρατηγική ως σχέδιο απαιτεί προσεκτική μελέτη και προετοιμασία, υπό την έννοια
ότι θα πρέπει να προβλέπει και να προλαμβάνει μελλοντικά γεγονότα, να
αναπροσαρμόζεται έτσι ώστε να οδηγεί τα πράγματα στην επιθυμητή κατεύθυνση. Ως
συγκροτημένο σχέδιο, εξασφαλίζει την επίτευξη συγκεκριμένων στόχων που έχουν
τεθεί.
Η στρατηγική είναι τέχνασμα
Ως
τέχνασμα, η διαμόρφωση στρατηγικής, προσανατολίζεται στη διαμόρφωση
ανταγωνιστικού πλεονεκτήματος, για την αποτελεσματική αντιμετώπιση των
ανταγωνιστών. Συνιστά δηλαδή ως τέχνασμα, το σχεδιασμό ενεργειών που θα
επιτύχουν να δώσουν το προβάδισμα στην επιχείρηση.
Η στρατηγική είναι πρότυπο
Υπό αυτή
την έννοια η στρατηγική, πέρα από την ύπαρξη σχεδίων ή βούλησης, εστιάζεται
στις ενέργειες εκείνες που εξασφαλίζουν συνέπεια στη συμπεριφορά της
επιχείρησης, αποτελώντας κατ’ αυτό τον τρόπο πρότυπο. Εδώ δηλαδή η στρατηγική
εξετάζεται από το πρίσμα των πραγματοποιθέντων επιτευγμάτων. Αξίζει να
σημειωθεί εδώ ότι οι προθέσεις και τα οργανωμένα σχέδια, δεν εξασφαλίζουν πάντα
την υλοποίηση μιας καλά διαμορφωμένης στρατηγικής. Δεν είναι λίγες δε οι φορές,
που η στρατηγική διαμορφώνεται μέσα από τα γεγονότα.
Η στρατηγική είναι Positioning
Υπό αυτή
την έννοια, η στρατηγική συνιστά μια τοποθέτηση δυνάμεων της επιχείρησης έναντι
του ανταγωνισμού, κατά τέτοιο τρόπο που να μπορεί να τον υπερνικήσει. Η
διάσταση αυτή της στρατηγικής, εστιάζει στην ουσία της στρατηγικής, δηλαδή στον
καθορισμό θέσης μέσα σε ένα γενικότερο πλαίσιο, σε αντιδιαστολή με την έννοια
της τακτικής, που καλύπτει λεπτομέρειες διαφόρων θεμάτων.
Η στρατηγική είναι προοπτική
Στο πλαίσιο
αυτό η στρατηγική είναι επινόηση. Μια επινόηση που δύναται να επηρεάζει την
επιχειρηματική συμπεριφορά, που έχει γίνει αποδεκτή από την ομάδα, αποτελώντας
τον «ομαδικό νου» που κατευθύνει τα πράγματα. Υπό αυτή την έννοια η στρατηγική
διαμορφώνει την εταιρική κουλτούρα που επικρατεί στο εσωτερικό περιβάλλον μιας
επιχείρησης και την κουλτούρα των ατόμων που δρουν μέσα σε αυτό το περιβάλλον,
Η στρατηγική δεν είναι στρατηγικός
σχεδιασμός ούτε αποτελεσματικότητα στη λειτουργία
Ένας
σημαντικός ρόλος της στρατηγικής, είναι ότι προσφέρει την μέγιστη δυνατή
προσαρμογή της επιχείρησης σε ένα διαρκώς μεταβαλλόμενο περιβάλλον. Ο ρόλος
λοιπόν του στρατηγικού σχεδιασμού / προγραμματισμού, είναι να εφαρμόσει τις
στρατηγικές. Συνεπώς ο στρατηγικός προγραμματισμός δεν παράγει στρατηγικές,
υλοποιεί με τον πιο προγραμματισμένο και λειτουργικό τρόπο, τις στρατηγικές.
Επομένως δεν πρέπει να ταυτίζεται ο στρατηγικός σχεδιασμός με τη στρατηγική.
Ο
στρατηγικός σχεδιασμός απαιτεί οργάνωση και ανάλυση. Ο στρατηγικός σχεδιασμός διασπά το όραμα της
επιχείρησης σε επιμέρους στόχους που πρέπει να επιτευχθούν αποτελεσματικά και
γρήγορα. Ο στρατηγικός σχεδιασμός συμβάλλει στην καλύτερη δυνατή εφαρμογή της στρατηγικής. Η στρατηγική σκέψη
προϋποθέτει σύνθεση, γνώση, δημιουργικότητα και έμπνευση.
Επιπλέον
δεν θα πρέπει να συγχέουμε την έννοια της τακτικής με αυτή της στρατηγικής.
Ούτε επίσης την επίτευξη λειτουργικής αποτελεσματικότητας με αυτή της
στρατηγικής. Το να κάνουμε τα ίδια πράγματα καλύτερα από τον ανταγωνιστή μας,
δεν συνιστά στρατηγική αλλά λειτουργική
αποτελεσματικότητα. Η ουσία της στρατηγικής, έγκειται στην ύπαρξη στρατηγικού
πυρήνα, ή διαφορικού πλεονεκτήματος. Στο να κάνουμε δηλαδή διαφορετικά πράγματα
από τον ανταγωνισμό ή να κάνουμε τα ίδια πράγματα με διαφορετικό τρόπο.
Κλείνοντας
λοιπόν αυτό το άρθρο, θα έλεγα ότι στρατηγική είναι η κατεύθυνση και η έκταση
των δραστηριοτήτων μιας επιχείρησης μακροπρόθεσμα, η εξασφάλιση ανταγωνιστικού
πλεονεκτήματος μέσω της κατάλληλης διάταξης των διαθέσιμων πόρων της, με σ’ ένα
διαρκώς μεταβαλλόμενο περιβάλλον, με σκοπό την επίτευξη συγκεκριμένων
στόχων.
Τα βασικά χαρακτηριστικά λοιπόν μιας
στρατηγικής είναι:
1.Η δημιουργία ανταγωνιστικού
πλεονεκτήματος μέσω της κατάλληλης διάταξης των πόρων
2. Ο καθορισμός της έκτασης των
δραστηριοτήτων και της κατεύθυνσης μιας επιχείρησης
3. Η
ικανότητα προσαρμογής σ’ ένα μεταβαλλόμενο περιβάλλον
4. Η γρήγορη ανταπόκριση στις
συνθήκες που διαμορφώνονται
5. Η διασφάλιση της επίτευξης
συγκεκριμένων στόχων
